Zastosowanie twardych soczewek kontaktowych

Soczewki kontaktowe to obok okularów najpopularniejsza metoda korekcji wad wzroku. Wśród wielu ich rodzajów na szczególną uwagę zasługują twarde soczewki kontaktowe. Jakie jest ich zastosowanie?

Historia soczewek kontaktowych

Niewiele osób wie, że soczewki kontaktowe zaprojektował w 1508 roku Leonardo da Vinci. Jego śmiały jak na tamte czasy projekt nie doczekał się jednak szybkiej realizacji. Kolejna koncepcja soczewki korygującej należała do Kartezjusza w 1632 roku, jednak ona również pozostała jedynie w sferze planów. Dopiero rok 1801 przyniósł pierwszy działający projekt soczewek. Stało się to za sprawą angielskiego fizyka i lekarza Thomasa Younga, który stworzył wypełnione wodą szklane rurki przykładane do oka. Ten wynalazek jednak w dalszym ciągu nie przypominał dzisiejszej soczewki. Przełomem był rok 1820, wtedy bowiem John Herschel odkrył technikę szlifowania szklanych soczewek, co pozwoliło na nadanie im kształtu przypominającego gałkę oczną. Z kolei w 1827 roku skonstruował on soczewki w postaci wypełnionych żelatyną szklanych ampułek. Prace nad soczewkami od tego czasu nabrały tempa, a naukowcy starali się, aby były one coraz bardziej innowacyjne. Pierwszą soczewkę zaaplikowano pacjentowi w 1887 roku. Jako że chorował on na zaćmę i nie miał powieki, soczewka miała chronić oko przed wyschnięciem i z powodzeniem spełniła swoją funkcję, co było prawdziwym przełomem. Od tego czasu soczewki przeszły prawdziwą rewolucję i dzisiaj występuje wiele ich rodzajów z podziałem na materiał, z jakiego zostały wykonane, przeznaczenie, czas noszenia, a także zastosowanie. Oprócz mających najczęstsze zastosowanie soczewek miękkich, występują również twarde soczewki kontaktowe. 

Początki twardych soczewek kontaktowych sięgają 1947 roku, kiedy to Kevin Tuohy wynalazł soczewkę, która zakrywała tylko rogówkę. Jej wadą był jednak fakt, że nie przepuszczała tlenu. Sytuacja ta zmieniła się dopiero w momencie wynalezienia soczewek gazoprzepuszczalnych, co było możliwe dzięki zastosowaniu Meniconu i Polyconu.

Zastosowanie soczewek kontaktowych

Soczewki kontaktowe służą poprawie widzenia i są doskonałą alternatywą dla okularów. Umieszczane są bezpośrednio na oku i pokrywają jego rogówkę, dzięki czemu mogą pełnić funkcje lecznicze, opatrunkowe lub kosmetyczne. Do leczenie najpowszechniejszych wad wzroku wykorzystywane są najczęściej soczewki miękkie, jednak nie w każdej sytuacji przynoszą spodziewane rezultaty. W trudniejszych przypadkach używa się więc soczewek twardych, zwanych stabilnokształtnymi, które są zwykle najlepszą niezabiegową metodą korekcji wad wzroku. Istnieją wady, które predysponują do używania soczewek twardych, choć zawsze należy mieć na względzie liczne niuanse i jedynie specjalistyczne badania wykonane przez okulistę lub optometrystę mogą przesądzić o wyborze najlepszej metody leczenia.

Twarde soczewki kontaktowe

Twarde soczewki kontaktowe to znikome ryzyko alergii i bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa. Wykonane są z polimetakrylanu metylu potocznie zwanego szkłem organicznym. Charakteryzują się wysoką sztywnością i wyższą transmisją tlenu niż w przypadku materiałów miękkich. Soczewka dopasowuje się indywidualnie do krzywizny rogówki, dzięki czemu nie deformuje rogówki pacjenta. Jej przednia powierzchnia jest ukształtowana w taki sposób, aby osiągnąć prawidłowy efekt korekcji refrakcji. 

Jak mówi nasz rozmówca, lekarz Piotr Jaworski z poradni okulistycznej w Chorzowie:  korekta wzroku przy użyciu twardych soczewek kontaktowych polega na tym, że przestrzeń powstająca pomiędzy stożkowatą rogówką, a gładką wewnętrzną stroną soczewki wypełnia się płynem łzowym, poprawiając ostrość widzenia. Równa zewnętrzna warstwa soczewki wytwarza zaś regularną powierzchnię refrakcyjną. Soczewki stabilnokształtne mają za zadanie nadanie rogówce odpowiedniego kształtu zależnego od wady wzroku. Niezwykle ważne jest zatem, aby dobierać je indywidualnie. 

Najczęstsze wady wzroku leczone za pomocą soczewek stabilnokształtnych

Mimo, że wskazuje się najczęstsze wady wzroku, które mogą być korygowane za pomocą twardych soczewek kontaktowych, trzeba mieć świadomość, że każdą sytuację należy rozpatrywać indywidualnie po przeprowadzeniu specjalistycznych badań. Dość często twierdzi się jednak, że soczewki tego typu przeznaczone są do leczenia skomplikowanych wad refrakcji. Szczególnie sprawdzają się w przypadku stożka rogówki, gdzie nie mają zastosowania ani soczewki miękkie, ani też okulary. Zaburzenie refrakcji, jakie powoduje stożek rogówki, jest bardzo duże. Generuje ono zwykle powstanie krótkowzroczności i wysokiego astygmatyzmu, możliwego do korekcji przez soczewki kontaktowe twarde, które wpływają na zmianę kształtu rogówki, przyczyniając się tym samym do poprawy widzenia.

Wskazaniami do używania soczewek stabilnokształtnych są m.in.:

• stożek rogówki,
• stan po przeszczepie rogówki,
• blizny i zmętnienia rogówki,
• zmieniony kształt rogówki po zabiegach i urazach,
• wysoki astygmatyzm.

Trzeba również wiedzieć, że jednym z rodzajów soczewek twardych są soczewki ortokorekcyjne, przeznaczone do stosowania na noc. Doskonale sprawdzają się do hamowania krótkowzroczności i astygmatyzmu krótkowzrocznego rogówkowego, szczególnie u dzieci. Są również dobrym wyborem dla osób prowadzących aktywny tryb życia i pracujących w zawodach, w których zastosowanie okularów, a także tradycyjnych soczewek kontaktowych jest niewygodne. Soczewki ortokorekcyjne wpływają na ułożenie komórki nabłonka, zmieniając w ten sposób siłę łamiącą rogówki - podobnie jak korekcja laserowa, z tym że ortokorekcja jest odwracalna.

Podsumowując, twarde soczewki kontaktowe to jedna z najskuteczniejszych metod nieoperacyjnego leczenia skomplikowanych wad wzroku. W każdej sytuacji należy je jednak dobierać indywidualnie. Są one pod każdym względem lepsze od soczewek miękkich, z wyjątkiem długiego okresu adaptacji.